महाराष्ट्रातील गणपतीची प्रसिध्द ठिकाणे

 महाराष्ट्रातील गणपतीची प्रसिध्द ठिकाणे 

 

          हिंदू धर्मात गणपतीच्या पूजेला महत्वाचे स्थान आहे. त्याची पूजा विघ्नहर्ता या नात्याने इतर कोणत्याही देवतांच्या उपासनेत प्रारंभी केली जाते. गणपती सर्वांची विघ्ने दूर करतो असा समज असल्याने त्याची मनापासून आराधना केली जाते. गणपतीची काही प्रसिध्द ठिकाणे पुढीलप्रमाणे 

महाराष्ट्रातील  अष्टविनायक 

           अष्टविनायक हि महाराष्ट्रातील आठ मानाची आणि प्रतिष्ठेची गणपती मंदिरे आहेत. हि मंदिरे पश्चिम महाराष्ट्र आणि कोकणात आहेत. या मंदिरांना स्वतंत्र इतिहास आहे.  हि मंदिरे पुणे, रायगड आणि नगर जिल्ह्यात आहेत. पुणे जिल्यातील १. मोरगावचा मोरेश्वर, २. थेऊरचा चिंतामणी, ३. रांजणगावचा महागणपती, ४. ओझरचा विघ्नेश्वर, ५. लेण्याद्रीचा गिरीजात्मक रायगड जिल्ह्यातील ६. महडचा वरदविनायक, ७ पालीचा बल्लाळेश्वर नगर जिल्याहातील ८. सिध्दटेकचा श्री  सिद्धीविनायक हि आठ प्रसिध्द ठिकाणे आहेत. 

विदर्भातील अष्टविनायक 

           महाराष्ट्रात जसे अष्टविनायक प्रसिध्द आहेत तसेच विदर्भातही आठ गणपती प्रसिध्द आहेत. हि आठ  महत्वाची क्षेत्रे असून त्यांना विदर्भातील अष्टविनायक म्हणातात. श्री महागणपती (अदासा  ता. सावनेर जि नागपूर), श्री चिंतामणी गणेश (कळंब जि यवतमाळ), एकचक्रा गणेश (केळझर जि वर्धा), श्री अष्टदशभुज गणेश ( रामटेक), श्रीवरद गणेश (भद्रावती), श्री टेकडी गणेश (नागपूर), श्री भृशुंड गणेश (भंडारा), श्री पंचानन गणेश (पवनी जि भंडारा) या आठ गणपतींचा समावेश होतो. 

कोकणातील अष्टविनायक 

           कोकणात गणपतीला विशेष स्थान आहे. या परिसरातही अष्टविनायक मानले जातात. यामध्ये गणपतीपुळेतील पुळ्याचा गणपती, गणेशगुळे येथील गलबतवाल्यांचा गणपती, हेदवी  येथील दशभुज लक्ष्मी गणेश, आंबोली येथील आंबोलीचा गणपती, गुहागरचा उरफाटा गणपती, आंजर्ले येथील  कड्यावरचा श्रीसिद्धिविनायक, सोनगाव येथील  बर्वे यांचा गणपती, परशुराम येथील परशुराम गणेश या आठ गणपतींचा समावेश होतो. 

गणपतीची साडेतीन पीठे 

           महाराष्ट्रात गणेशाची साडेतीन पीठे असून  त्यात मोरगावचा मयुरेश्वर, चिंचवडचा मंगलमूर्ती, राजूरचा महागणपती हि तीन पीठे असून पद्मालय येथील प्रबालगणेश हा अर्धपीठ आहे.