अवीट गोडीचे गाणे
पैल तो गे काऊ कोकताहे । शकुन गे माये सांगताहे ॥
"पैल तो गे काऊ कोकताहे । शकुन गे माये सांगताहे ॥१॥" हि रचना संत ज्ञानेश्वर माउली यांनी केली आहे व लता मंगेशकर यांनी आपल्या सुरेल आवाजात गायली आहे. ह्या रचनेला संगीत दिले आहे पंडित हृदयनाथ मंगेशकर यांनी.
पैल तो गे काऊ कोकताहे ।
शकुन गे माये सांगताहे ॥१॥
उड उड रे काऊ तुझे सोन्यानें मढवीन पाऊ ।
पाहुणे पंढरीरावो घरा कैं येती ॥२॥
दहिंभाताची उंडी लावीन तुझे तोंडी ।
जीवा पढिये त्याची गोडी सांग वेगी ॥३॥
दुधें भरूनी वाटी लावीन तुझें वोंठी ।
सत्य सांगे गोठी विठो येईल कायी ॥४॥
आंबया डहाळी फळें चुंबी रसाळीं ।
आजिचे रे काळीं शकुन सांगे ॥५॥
ज्ञानदेव म्हणे जाणिजे ये खुणें ।
भेटती पंढरीराये शकुन सांगे ॥६॥
कावळा हा शब्द उच्चारायला जरा कठीण/ जड वाटतो की काय म्हणून "काऊ" हा शब्द
माऊलींनी असा काही वापरलाय की तिथेच आपल्या मनात एक दाद दिली जाते - की कसा
मऊसूत शब्द आहे हा.. - काऊ - विशेषतः अगदी लहान मुलांना
कावळा दाखवताना "काऊ" हाच शब्द घरोघरी वापरला जातो तोच माऊलींनी नेमका
उचललाय - कारण त्या शब्दामागे एक जिव्हाळा आहे - एक आपुलकी आहे - मनात एक
सहज उमटणारे नाते आहे - हा कावळा आता एक साधा पक्षी राहिलेला नसून एक
निरोप्या, एक सहचर झालाय - काऊ या शब्दाने तो नेमका प्रगट होतोय. आणखी एक
म्हणजे - कावळा हा तसा कर्कश्श ओरडणारा म्हणून प्रसिद्ध -त्याची काव, काव
बर्‍याच वेळेला नकोशी होते पण इथे ती काव, काव कर्कश नसून हवीहवीशी झालीये
म्हणून त्या ओरडण्यालाही कोकताहे असा मवाळ शब्द माऊलींनी योजलाय..
एवढे या काऊविषयी माऊली आज जिव्हाळा का दाखवतात बरे ?? तर कारण सहाजिकच
तेवढे मोलाचे आहे इथे - हे पाहुणे साधे-सुधे नसून प्रत्यक्ष पंढरीराय आहेत
काय म्हणून माऊलींना तो कावळा -त्याचे ते ओरडणे हे सगळे हवेहवेसे होत आहे -
त्यांचे जणू प्राण त्या वाट पहाण्यात अडकलेत इतक्या उत्कंठेने ही विराणी
प्रकटलीये..
माऊलींना भगवंताखेरीज कुठलीच गोष्ट मोलाची वाटत नसल्याने त्यांना साधा कावळा ओरडला तरी तो शकुन वाटतोय - न जाणो हा संकेत ते पंढरीराय येण्याचा तर आहे का ?? ही अनावर उत्कंठा कशी ओसंडतीये या सगळ्या विराणीतून .... या कावळ्याचे ओरडणे हाच मोठा शकुन आणि मग त्या कावळ्याचे कोडकौतुक तर किती करु नि किती नको असे माऊलींना झालंय पार .....
तुझे सोन्यानें मढवीन पाऊ - अरे, एवढी मोठी शकुनाची गोष्ट जर घडणार असेल तर तुझे पंखसुद्धा मी सोन्याने मढवून देईन बघ ...तुला दहीभात आवडतो ना त्याचीच उंडी तुला भरवीन बघ .... पण - जीवा पढिये त्याची गोडी सांग वेगी ... या माझ्या जीवाला ज्याची अत्यंत आवड आहे त्याची काही खबरबात सांग तर जरा - मला त्यातच गोडी आहे रे - अगदी पटकन सांग बरं.... जराही वेळ लावू नकोस बघ ...
आंबया डहाळी फळें चुंबी रसाळीं । आजिचे रे काळीं शकुन सांगे - अरे तू तर आंब्याची रसाळ फळे खाणारा आहेस त्या रसाळ फळांनी तुझी वाणीही रसाळ झालीये तेव्हा सांग ना रे हाच शकुन (पंढरीनाथ आगमनाचा) आहे ना तो ?
